Fifiri nagnafa

.... czyli w języku cheke holo (lub inaczej a'ara) używanego przez mieszkańców wyspy Santa Isabel w archipelagu wysp Salomona, to tyle co "splątane serce".


'Nagnafa' oznacza 'serce' lub 'uczucie'. Jeśli chodzi o syntax, to fifiri nagnafa, tak jak inne określenia emocji, jest przypisywane Ja lub innym osobom za pomocą zaimków dzierżawczych('moje', 'jego',itd.) A zatem fifiri nagnafagu ('splątane serce' - + zaimek dzierżawczy 1 os. liczby pojedynczej) znaczy "moje uczucia są splątane".

Zaimek dzierżawczy... hm... czyli według nich emocje są zlokalizowane w osobie lub ciele. I rzeczywiście w znacznej mierze na takiej właśnie przesłance opiera się rozumowanie mieszkańców Santa Isabel dotyczące emocji - posługują się oni "metaforami kontenerowymi"(container metaphors) wyrażając zaniepokojenie negatywnymi emocjami, które mogą "utkwić" w środku i pozostać w ukryciu jako potencjalne przyczyny choroby i nieszczęścia.

Co ciekawe, w języku angielskim jak i polskim emocje określamy rzeczownikami, a w japońskim określenia emocji przybierają formę przymiotników. Natomiast określenia emocji w języku cheke holo są w większości czasownikami stanowymi(być złym, tęsknić, wpadać w panikę) .Jak widać określenia tego typu wymagają wskaźników czasu, odnoszących się do procesu w którym osoba doświadczająca emocji jest zarazem przedmiotem czy też odbiorcą. W tym języku emocje są konceptualizowane jako coś co wydarza się doświadczającemu. Nie mamy więc do czynienia z emocjami jako abstrakcyjnymi stanami umysłu. Słowa są niemal zawsze osadzone w kontekście interakcji i wydarzeń interpersonalnych.



W języku tym można doszukać się założenia, że chowanie w sobie złych uczuć jest niebezpieczne i konceptualizuje(czyli ubiera w pojęcia) proces ujawniania myśli i emocji jako wyciągania ich na zewnątrz.

1. Mówienie to wyjmowanie[myśli] na zewnątrz.
wewnątrz - zewnątrz
(lamna) - (kosi)
wyrzucać z siebie (cheke fajifla)

2. Mówienie to otwieranie się
zamknięty vs. otwarty

(botho) (thora)

otwierać się (toratora)

3. Mówienie to wyciąganie [myśli] na powierzchnię

na dole vs. na górze

(pari) (haghe)

wynurzać się (cheke haghe)

wypływać (thagra)

4. Mówienie to uwidacznianie [myśli]

ukryty vs. widoczny

(poru) (kakhama)

odsłaniać (fatakle)

Tak jak serce jest ' splątane' tak rozwiązaniem jest 'rozplątanie'. Jak się okazuje, określenie 'rozplątanie' oznacza przyjęty w tej kulturze obyczaj, zgodnie z którym ludzie 'zaplątani' w konflikt spotykają się by 'wyrzucić z siebie' tłumione żale i omówić konflikty, niemal na zasadzie terapii grupowej.